17 ölümün üç olası nedeni

Ankara'daki patlamalarla ilgili yetkililer kafa karıştırdı. Üç olasılık var: Tüp patlaması, tiner, ya da 10 numara yağ yanması ya da ikisi birden.



Ostim ve İvedik Organize Sanayi Bölgesi’nde önceki gün 8 saat arayla meydana gelen, 17 kişinin öldüğü, 50’ye yakın çalışanın yaralandığı ikiz facianın ardından, patlamaların nedenleri, patlamaların yaşandığı işletmelerin ne ürettiği, şirketlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği ve iş güvenliği ile ilgili önlemleri alıp almadığı konusunda resmi ağızlardan onlarca iddia ortaya atıldı. Üç ana şüphe vardı: Bir; patlamanın olduğu iki işletme de oksijen tüplerini aynı yerden almıştı, bu tüpler patladı. İki; ikinci patlamanın meydana geldiği yerde kaçak olarak tiner, boya ya da 10 numara yağ üretimi yapılıyordu. Üçüncü olasılık ise tüp patlamasıyla birlikte kaçak üretimi yapılan yanıcı maddelerin alev alması.

Facianın nedeni tüp mü?
17 kişinin öldüğü patlamalarla ilgili olarak ortaya atılan iddialardan biri oksijen tüplerinin patlaması oldu. İvedik Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Başkanı Hasan Gültekin, OSTİM’deki patlamaların olduğu işyerlerinde aynı marka sanayi tüpleri kullanıldığını, patlamanın, tüplerin kaçak yapması ya da imalat hatasından kaynaklandığını düşündüklerini açıkladı. Traktör ve otomobil yedek parçası üreten Netsan firmasında sanayi tüplerinin patlaması sonucu yangın çıktığını düşündüklerini ifade eden Gültekin, “Bu firmanın ürettiği tüpleri kullanan işyerlerini tespit etmeye yönelik çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi. Gültekin, patlamaya ‘kaçak gaz dolumu, tiner imalatı ve bio-dizel üretimi’nin neden olduğu iddialarını ise yalanladı.
OSTİM’de ilk patlamanın yaşandığı Özkanlar şirketinin ortaklarından Ayhan Özkan ise “Bu oksijen tüpü patlamasıdır. Bizim kullanımdan kaynaklı bir hatamız yoktu. Lütfen araştırsınlar, gazdan mı bir sorun vardı, tüplerden mi?” diye sordu.

10 numara yağ mı?
Tüplerin üreticisi Ersoy Gaz Sanayi ve Ticaret AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Kasım Ersoy,suçlamaları reddetti: “Tüpler AB standartlarında, denetimler yapılıyor. Bugüne kadar dolumunu yaptığımız tüplerde benzer bir sorun ortaya çıkmadı, kullandığımız tüpleri ithal ediyoruz, tüplerin menşeleri belli.” Şirketin son dağıtılan tüpleri inceleme yapmak için toplattığı da iddia edildi.
10 kişinin öldüğü, 14 kişinin yaralandığı ikinci patlamanın yaşandığı İvedik Organize Sanayi Bölgesi’ndeki Güven Makine Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti ile Metsan Otomotiv Yedek Parça Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti’nin ne iş yaptığı konusunda her yetkili ayrı bir bilgi verdi. Bu nedenle patlamanın sebebi netleşmedi. İlk çelişkili açıklamayı Ankara Valisi Alaaddin Yüksel yaptı ve patlamanın olduğu şirketin ‘torna’ ruhsatı olmasına karşın tiner ve boya gibi maddeler ürettiğini iddia etti. Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün ise ilk göstergelere bakarak patlamanın kaçak akaryakıt ve 10 numaralı yağ üretiminden kaynaklandığı şüphesinde olduklarını belirtti.
Aygün, Ankara Ticaret Odası kayıtlarına göre, patlamanın yaşandığı firmanın iştigal konusunun “sentetik tiner üretimi” olduğu bilgisini vererek, “Ülkemizde pek çok yerde solventle baz yağ karıştırılarak 10 numara yağ ve sahte mazot üretildiği biliniyor” diye konuştu.
Bakan Ömer Dinçer de ikincinin çok karmaşık bir patlama olduğunu belirtti ve işyerinde kaçak olarak parlayıcı, yanıcı madde üretimi yapıldığı iddiaları olduğunu hatırlattı.

Farklı işler iç içe
Dinçer şu bilgileri verdi: “Aynı yerde dört firma zarar gördü. Bir tanesi conta imal ediyor. Tarım makineleri imalatçısı bir işletme, bir tanesi traktörlerin yedek parçalarını imal ediyor. Tahmini olarak patlamanın bu firmada meydana geldiğine dair bir düşüncemiz var. Çünkü onun işletmesinde asetilen bulundu. Asetilen çok yanıcı ve patlayıcı bir madde. Ayrıca boya karıştırıcı makineleri var. Asıl traktör yedek parçası imalatı izni olmasına rağmen kaçak başka bir şey imal edildiğine dair endişeler de taşıyoruz. Bir tane peynir imal eden firma var, zarar gördü. Bir tane firmanın neyi imal ettiği anlaşılmadı.”
'10 NUMARA ŞÜPHE'
Ankara Ticaret Odası Başkanı (ATO) Sinan Aygün de bu şüphesini dile getirdi. Aygün dün yaptığı açıklamada, 10 numara yağ üretiminin giderek artış gösterdiğini ve daha önceki uyarılarının dikkate alınmadığını belirterek, şunları dile getirdi: “Tiner nerede kullanılıyor? Siz hiç gördünüz mü? Eskiden yağlıboyayı inceltmek için kullanılırdı. Ama artık yağlıboya kullanımı da kalmadı. Biz olay yerini incelemeye gittiğimizde oradaki vatandaşlardan bize söylenilen kaçak üretim yaptıklarıydı. Ama sonradan orada 10 numaralı yağ üretildiğine ilişkin duyumlar aldık.” OSBÜK Başkanı Mahmut Yıldız ise bu iddianın doğru olmadığını düşündüğünü söyledi.

Tüketim ikiye katlandı
Bu iddialarla yeniden gündeme gelen 10 numara yağda ise talep patlaması yaşanıyor. 2005’te 600 bin ton olan tüketim 2010’da 1 milyon 400 bin tona çıktı. 10 numara yağın litresi 1.5 lirayı bulurken, motorinin litresi 3.42 liraya satılıyor. Bu da karlı bir ticareti beraberinde getiriyor. Enerji Bakanlığı verilerine göre, yağa sanayicinin 2010’da 571 bin ton talebi olurken ithal edilen miktar 1 milyon 385 bin tona çıktı. Aradaki 813 bin tonluk farkın ise akaryakıt olarak kullanıldığı tahmin ediliyor. 10 numara yağ nedeniyle devletin vergi kaybının ise yıllık 1.5 milyar lirayı geçtiği hesaplanıyor. Oluşan piyasanın büyüklüğünün ise 2 milyar lirayı aştığı kaydediliyor.

10 numara yağ patlar mı?
Petrol Sanayi Derneği (PETDER) yetkililerinin verdiği bilgiye göre, 10 numara yağ, baz yağın en ince haline deniliyor. Bu yağ tek başına patlayıcı özelliğe sahip değil. Ancak kaçak mazot üreticileri akaryakıt muadili olarak kullanabilmek için çeşitli karışımlar katıyor. Baz yağ veya atık yağlar solvent, asetilen, tiner ile inceltiliyor. PETDER inceltme işlemi için kullanılan bu maddelerin patlamaya yol açabileceğini belirtiyor.

GÖKÇEK EV VERECEK
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, OSTİM’deki patlamalarda hayatını kaybeden ve evli olanların ailelerine belediye meclisi kararıyla ev verileceğini bildirdi.
Çeşitli ihmalkârlıkların olduğu yönünde yoğun kanaatlerin olduğu Ankara’da önceki gün yaşanan ve 17 kişinin hayatına mal olan iki patlamayla ilgili Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Gökçek yazılı açıklama yaptı. Gökçek açıklamasında dün, patlamalarda hayatını kaybeden evli vatandaşların ailelerine Belediye Meclisi kararıyla sosyal yardım olarak birer ev verileceğini belirtti. Belediye Meclisi’nin şubat ayı olağan toplantısında bu yönde karar alması bekleniyor.